لینوکس یک سیستم‌عامل (OS) شبیه یونیکس است که به صورت Open source یا همان “منبع باز” توسعه یافته است. این سیستم‌عامل تقریباً بر روی هر پلتفرم رایانه‌ای از جمله x86، ARM و SPARC پشتیبانی می‌شود.
لینوکس چیست؟
این سیستم‌عامل برای رایانه‌ها، سرورها، رایانه‌های لپ‌تاپ، دستگاه‌های تلفن همراه و دستگاه‌های دیگر توسعه یافته است. سیستم‌عامل Linux را می‌توان یکی از گسترده‌ترین سیستم‌عامل‌ها از لحاظ پشتیبانی دستگاه‌های مختلف به شمار آورد.
سیستم‌عامل لینوکس چگونه استفاده می‌شود؟
سیستم‌عامل لینوکس مانند هر سیستم‌عامل دیگری می‌تواند منابع سخت‌افزاری را مدیریت کند. همچنین می‌تواند برنامه‌ها را راه‌اندازی و مدیریت کرده و رابط کاربری را ارائه دهد. با توجه به این موارد می‌توان گفت که تقریباً برای هر پلتفرمی در دسترس است.
به‌عنوان‌مثال، یک سیستم‌عامل محبوب برای سرورهای وب مانند آپاچی، برای سرورهای شبکه، سرورهای محاسباتی علمی نیازمند به پردازنده‌های محاسباتی بزرگ شناخته می‌شود. همچنین به عنوان سرورهای پایگاه‌های اطلاعاتی، سرورهای پردازش ابری و حتی سیستم‌عامل دستگاه‌های تلفن همراه مانند Android شناخته می‌شود.
منظور از اوپن سورس بودن لینوکس یعنی چه؟
لینوکس از زمان توسعه اولیه خود، قوانین بنیاد نرم‌افزار آزاد را که منشأ GNU GPL است، پذیرفته است. قوانین GPL می‌گوید هر چیزی که به صورت رایگان گرفته شده و تغییر داده شود، باید به صورت رایگان توزیع شود. در عمل، اگر Linux یا سایر مؤلفه‌های دارای مجوز گنو برای ایجاد نسخه جدیدی از آن توسعه یافته یا اصلاح شوند، آن نسخه جدید باید به صورت رایگان در اختیار نفرات دیگر قرار بگیرد. این امر مانع از سود غیرمنصفانه یک توسعه‌دهنده یا سایر گروه‌ها از کار دیگران می‌شود، و تمام سرویس های هاست ابری چابکان بر پایه سیستم عامل لینوکس هست.
معرفی نسخه‌های مختلف
صدها نسخه مختلف Linux که به‌عنوان توزیع شناخته می‌شوند، در دسترس هستند. توزیع‌هایی وجود دارند که برای عملکردهای خاص مانند سرورها، رایانه‌های رومیزی، بازی، امنیت یا دستگاه‌های جانبی ساخته شده‌اند.
اکثر توزیع‌های مدرن از پیش کامپایل شده و آماده استفاده هستند، در حالی که سایر توزیع‌ها مانند جنتو لینوکس از کد منبع تشکیل شده‌اند. در این توزیع کاربر می‌تواند در هنگام نصب اولیه آن را به صورت محلی کامپایل کند تا پیکربندی سیستم خود را بهینه کند.
توزیع Knoppix Linux یکی از توزیع‌هایی است که برای بازیابی هارد دیسک‌های آسیب‌دیده و انجام سایر کارهای پشتیبانی فنی استفاده می‌شود. متخصصان امنیت اطلاعات از Kali Linux برای تست نفوذ و سایر کارهای مرتبط با امنیت استفاده می‌کنند.
بخش‌های مختلف سیستم‌عامل لینوکس
سیستم‌عامل لینوکس چندین بخش مختلف را شامل می‌شود. این بخش‌ها شامل موارد زیر است.
- بوت لودر. یک بوت لودر وظیفه مدیریت فرآیند بوت کامپیوتر و راه‌اندازی هسته را بر عهده دارد. همچنین می‌توان از آن برای مدیریت سیستم‌هایی که بیش از یک سیستم‌عامل را بوت می‌کنند، استفاده کرد.
- هسته. هسته سیستم Linux بخش اصلی آن است. در واقع هسته دسترسی به شبکه را کنترل می‌کند، فرآیندها یا برنامه‌ها را زمان‌بندی می‌کند، دستگاه‌های جانبی اولیه را مدیریت کرده و بر تمام خدمات سیستم کامپیوتر نظارت می‌کند. هسته نرم‌افزاری است که مستقیماً با سخت‌افزار کامپیوتر ارتباط برقرار می‌کند.
هسته از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. مهم‌ترین این بخش‌ها شامل:
- سرویس‌های پردازش اصلی
- سرویس گرافیکی
- محیط دسکتاپ
- مدیریت فایل‌ها و پوشه‌ها
- سرویس خط فرمان
- برنامه‌های کاربردی. برنامه‌های کاربردی در واقع نرم‌افزارهایی هستند که در حین و بعد از نصب اولیه لینوکس نصب می‌شوند. اکثر نسخه های مختلف لینوکس شامل هزاران برنامه مختلف است. این برنامه ها برای موارد گوناگون مانند سرورها، سیستم های بک آپ ، سیستم های پشتیبان و حتی سیستم های دسکتاپ ایجاد شده اند .
منظور از ماژول‌ها چیست؟
ماژول‌ها در واقع بسته‌های نرم‌افزاری هستند که می‌توان آن‌ها را در هسته لینوکس بارگیری و نصب کرد. با این کار می‌توان بخش‌های جدید و اضافی را راحت به سیستم‌عامل اضافه کرد. این سادگی به حدی است که حتی برای فعالیت ماژول‌ها نیاز به ریستارت کردن سیستم‌عامل و رایانه هم نیست.
مزایای این سیستم‌عامل
- نرم‌افزار متن‌باز. هسته Linux بر اساس لایسنس GNU GPL منتشر شده است. بسیاری از توزیع‌ها شامل نرم‌افزارهای اختصاصی هستند، مانند درایورهای دستگاه ارائه شده توسط سازندگان و غیره، شما به راحتی می‌توانید بر اساس نیاز خود این موارد را تغییر دهید.
- رایگان بودن. هزینه‌های صدور مجوز برخلاف Microsoft Windows یا Apple mac OS در لینوکس تقریباً صفر است. Linux هیچ هزینه‌ای برای مجوز رسمی ندارد. در واقع فقط برای پشتیبانی از سیستم‌عامل هزینه‌ای باید پرداخت شود و خود سیستم‌عامل رایگان بوده و کپی کردن آن ایرادی ندارد.
- قابلیت اطمینان. لینوکس یک سیستم‌عامل قابل اعتماد است. این سیستم‌عامل به شدت پایدار است. به این معنی که در اکثر شرایط سخت‌افزاری (سخت‌افزارهای قوی و یا ضعیف) می‌تواند به راحتی اجرا شود. همچنین هنگام اجرای نرم‌افزار و ورودی غیرمنتظره با خطاها مقابله می‌کند.
- انتخاب‌های زیاد. به‌عنوان یک مدیر شبکه یا متخصص رایانه دست شما برای استفاده از بین صدها توزیع موجود، هزاران برنامه کاربردی و گزینه‌های تقریباً بی‌نهایت برای پیکربندی، کامپایل و غیره کاملاً باز است.
برخی از معایب استفاده از لینوکس عبارت‌اند از:
- فقدان استاندارد تعیین شده. هیچ نسخه استانداردی که برای بهینه‌سازی و برنامه‌های خاص خوب باشد وجود ندارد. در نتیجه طیف گسترده گزینه‌ها می‌تواند پشتیبانی را پیچیده کند.
- هزینه‌های پشتیبانی. بسته به شرایط، هزینه‌های پشتیبانی می‌تواند بسیار زیاد باشد.
- نرم‌افزار اختصاصی. نرم‌افزار پرکاربردی مانند مایکروسافت آفیس را نمی‌توان در رایانه‌های رومیزی Linux استفاده کرد. ممکن است سایر نرم‌افزارهای اختصاصی نیز برای Linux در دسترس نباشند.
- سخت‌افزار پشتیبانی نشده. بسیاری از سخت‌افزارها توزیع‌های مختلف Linux را پشتیبانی نمی‌کنند. در نتیجه نمی‌توان سخت‌افزارهای جدید را نصب و استفاده کرد.
- سخت بودن فرایند یادگیری. بسیاری از کاربران برای یادگیری استفاده از لینوکس یا برنامه‌های مبتنی بر آن تلاش می‌کنند. با این حال این کار یک فرآیند سخت و طولانی است.
مدل‌های مختلف توزیع این سیستم‌عامل:
بیش از 1000 توزیع مختلف از سیستم‌عامل Linux وجود دارد. در اینجا ما به شما 3 نسخه از پرکاربردترین سیستم‌عامل‌های Linux را معرفی می‌کنیم.
- دبیان. دبیان گنو توزیعی است که از بسیاری از پلتفرم‌های سخت‌افزاری پشتیبانی می‌کند. دبیان و توزیع‌های مبتنی بر آن، از فرمت بسته deb، مدیر بسته dpkg و فرانت‌اندهای آن استفاده می‌کنند.
- اوبونتو. اوبونتو توزیعی مبتنی بر دبیان بوده و به گونه‌ای طراحی شده که دارای نسخه‌های منظم، تجربه کاربری ثابت و پشتیبانی تجاری بر روی دسکتاپ و سرورها باشد. این توزیع، زمان‌بندی انتشار شش‌ماهه قابل پیش‌بینی دارد.
- فدورا. فدورا توزیعی است که توسط جامعه برنامه نویسان پشتیبانی می‌شود و مبتنی بر لینوکس Red Hat است. فدورا در ویژگی‌های سازمانی قوی است و یک برنامه استاندارد شش‌ماهه برای انتشار دارد. این توزیع از فرمت RPM برای به‌روزرسانی نرم‌افزار استفاده می‌کند.
