به معنای واقعی کلمه، برنامه‌نویسی جلوتر از ما حرکت می‌کند و باعث می‌شود که ما دسترسی راحت‌تری به اطلاعات داشته باشیم و یا اینکه مجموعه‌ای از کارها را بهتر انجام دهیم. مشاهده فیلم، گوش دادن به موسیقی با دستگاه‌های مختلف، لایک کردن عکس‌ها و پست‌ها، سفارش آنلاین غذا و بسیاری موارد دیگر، کارهایی است که با استفاده از برنامه‌نویسی در حال انجام است. در این مقاله قرار است که درباره اهمیت برنامه‌نویسی اطلاعات بیشتری کسب کنید؛ فقط کافی است که در 20 دقیقه بعدی با ما همراه باشید.
برنامه‌نویسی چیست؟
برای توضیح این اصطلاح، آشپزی از طریق کتاب و پیروی از دستورات نویسنده کتاب را در نظر بگیرید؛ کاری که شما انجام می‌دهید این است که دستوراتی که در کتاب گفته شده است را دنبال می‌کنید تا بتوانید به هدف خود که پختن غذای خوشمزه است برسید.
برنامه‌نویسی یا Computer Programming، به زبان ساده نیز همین است، یعنی اینکه مجموعه‌ای از دستورات را به شیوه‌ای که برای کامپیوتر قابل فهم باشد بدهید و کامپیوتر مرحله به مرحله اجرا کند.
پس به صورت خلاصه در Computer Programming، از طریق مجموعه‌ای از کدها، دستوراتی را به کامپیوتر می‌دهید و کامپیوتر به دلیل قدرت تجزیه و تحلیل و سرعت محاسباتی بالا، نتیجه را برای شما نمایش می‌دهد.
در واقع ایده پشت این کار این است که با وجود قدرت محاسباتی بالا و سرعت و ظرفیتی که کامپیوتر و یا هر دستگاه الکترونیکی دارد، تا انسان دستورات را برای آن تعریف نکند، هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد.
برای مثال وقتی در برنامه اینستاگرام، دو بار بر روی عکس ضربه بزنید، عکس لایک می‌شود؛ در واقع یک نمونه ساده از ارتباط با کامپیوتر است که از قبل توسط توسعه دهندگان اینستاگرام تعریف شده است. جمع دو عدد، تنظیم دما به صورت اتوماتیک، مرتب‌سازی افراد بر اساس معیار خاص، ساخت بازی و بسیاری از موارد دیگر، نمونه‌ای از برنامه‌نویسی است.
در ضمن منظور از کامپیوتر هر دستگاه الکترونیکی است که قادر است، داده‌ها را ذخیره و پردازش کند.
و اما نکته مهم‌تر این است که تعداد افراد فعال در این حوزه، بسیار افزایش داشته است و پیش‌بینی می‌شود که این روند افزایش در سالهای بعدی سرعت بیشتری بگیرد. افرادی که در حوزه برنامه‌نویسی فعالیت می‌کنند، در حدود 26.2 میلیون نفر می‌باشند.
تفاوت میان کدنویسی و برنامه‌نویسی
تفاوت میان کدنویسی و برنامه‌نویسی زیاد نیست و حتی ممکن است به جای یکدیگر استفاده شوند. به تعریف‌هایی که در زیر ارائه کردیم، نگاه کنید؛
برنامه‌نویسی نوشتن ایده‌هایی است که کامپیوتر بتواند آنها را اجرا کند.
اما کدنویسی به این معنی است که این ایده‌ها را توسط زبانی که برای کامپیوتر قابل فهم باشد، ارائه دهیم تا بتواند آنها را اجرا کند. این کار از طریق نوشتن کد و با زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف انجام می‌شود. زبان‌های زیادی وجود دارند که در ادامه درباره آنها توضیحات بیشتری را ارائه خواهیم داد.
برنامه‌نویس چه کسی است؟
قبل‌تر اشاره کردیم که برای ارتباط با کامپیوتر باید از زبان‌های تخصصی که برای کامپیوتر قابل فهم باشد، استفاده کنیم؛ پس کاری که برنامه‌نویس انجام می‌دهد این است که به عنوان یک واسطه میان دستورات انسانی و کامپیوتر قرار می‌گیرد و با استفاده از کدنویسی، کامپیوتر را به سمت انجام دادن وظایف خاص هدایت می‌کند.
زبان برنامه‌نویسی چیست؟
همانطور که بالاتر اشاره کردیم، کامپیوترها فقط دستوراتی که طبق کدهای خاص نوشته شده باشند را درک می‌کنند؛ بنابراین زبان برنامه‌نویسی راهی است تا برنامه‌نویس بتواند یک فعالیت را به گونه‌ای بیان کند که برای کامپیوتر قابل درک و اجرا باشد.
هر زبان برنامه‌نویسی از مجموعه‌ای از دستورات ایجاد شده‌است که با یادگیری دستورات و همچنین عملکرد آن می‌توانید کدهای خود را بنویسید و کامپیوتر را به انجام عملی هدایت کنید. در ادامه درباره این زبان‌ها اطلاعات بیشتری را ارائه خواهیم داد، اما طبق نظرسنجی‌های انجام شده، معروف‌ترین زبان‌های برنامه نویسی پایتون و جاوا اسکریپت هستند.
چرا باید برنامه‌نویسی را یاد بگیریم؟
پاسخ سریع و کوتاه به سوالی که در بالا مطرح کردیم این است که دانش برنامه‌نویسی و کدنویسی، مهارت‌هایی هستند که با توجه به اتوماسیون‌سازی کارها و ظهور مفهومی چون اینترنت اشیا، در آینده نیاز به آنها بیشتر احساس خواهد شد و وجود افرادی که بتوانند دستورات را به کامپیوتر انتقال دهند، نه تنها نیاز بلکه یک ضرورت خواهد بود. پس در واقع می‌توانید کار و سرمایه و درآمد خود را بیمه کنید. اما دلایل دیگر برای شروع برنامه‌نویسی در زیر آمده است.
- برنامه‌نویسی بسیار سرگرم‌کننده است
افرادی که در حوزه برنامه‌نویسی فعالیت می‌کنند سازنده مواردی مانند بازی‌های اندرویدی، وبلاگ، وب‌سایت، برنامه‌های شخص ثالث و بسیاری موارد دیگر هستند؛ این خود سرگرم کننده است و احساس خوبی را به انسان منتقل می‌کند.
اما جدا از این احساس خوب، نوشتن برنامه واقعا سخت است و به تمرکز بالا نیاز دارد و افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، یا در حال کدنویسی هستند و یا به اینکه چگونه کدهای خود را به بهترین شکل بنویسند، فکر می‌کنند.
من به عنوان برنامه‌نویس، هنوز هم لذت اجرای اولین برنامه ساده‌ای که نوشتم را فراموش نکردم!!!!
- ستون فقرات شرکت‌های بزرگ است
با فعالیت در این حوزه و کسب مهارت‌های بالا می‌توانید در شرکت‌هایی مانند گوگل، آمازون، مایکروسافت، اپل و یا بسیاری از شرکت‌های دیگر استخدام شوید. چون برای شرکت‌های بزرگ تنها معیار مهم، این است که بتوانید کدهای خود را به بهترین شکل ممکن بنویسید.
- حقوق بسیار خوب
اما مسئله مهم درباره اینکه چرا باید برنامه‌نویس شوید این است که حقوق بسیار خوبی دارد. البته همه چیز به تخصص، مهارت و کاری که انجام می‌دهید نیز وابسته است، و هر چه کاری که انجام می‌دهید بهتر باشد و به عنوان برنامه‌نویس تخصص بالاتری داشته باشید، درآمد شما نیز بیشتر خواهد بود.
- زبان‌های برنامه‌نویسی زیاد
مورد بعدی این است که تعداد زبان‌ها زیاد است و افراد می‌توانند با توجه به علاقه خود، یکی از زبان‌ها را انتخاب و آموزش آن را شروع کنند. و در واقع برنامه‌نویسی سفره‌ای بزرگ است که هر کس به سهم خود می‌تواند با توجه به توانایی‌های خود از آن استفاده کند.
چگونه برنامه‌نویس شویم؟
بسیاری از افراد فکر می‌کنند که با خواندن چند کتاب و یا گذراندن یک دوره، تبدیل به برنامه‌نویس شوند. در حالی که این موارد بسیار مهم است و دانستن دستورات یک زبان و همچنین شیوه کدنویسی ضروری است، اما مورد مهم و کلیدی در آموزش برنامه‌نویسی، یادگیری منطق برنامه‌نویسی است.
در واقع زبان و کدنویسی تنها منطق برنامه‌ای که می‌سازید را پیاده‌سازی خواهند کرد و عملکرد آن و میزان موفقیت برنامه، همان چیزی است که منطق برنامه‌نویسی تعیین می‌کند.
منطق برنامه‌نویسی به زبان ساده به این معنی است که من بدانم برنامه‌ای که تمایل به ساخت آن دارم، چه کاری انجام می‌دهد، چگونه این کار را باید انجام می‌دهد، خروجی و ورودی من چگونه است و اینکه چه کارهایی را نمی‌تواند انجام دهد. و در واقع پاسخ همان مشکلی است که با برنامه‌نویسی تلاش به برطرف کردن آن دارم.
بعد از اینکه یاد گرفتیم چگونه برای برنامه‌ها راه‌حل بدهیم و اینکه چگونه باید حل شوند، کدنویسی و زبان، ابزار را در اختیار ما قرار خواهند داد. پس مهم نیست که چه زبانی را یاد می‌گیرید، برای یادگیری منطق باید الگوریتم‌ها و مسئله‌های مختلف را مشاهده کنید تا بتوانید از الگوهایی به کار رفته در آنها در برنامه‌های خود استفاده کنید.
در ضمن برای یادگیری زبان‌های برنامه‌نویسی می‌توانید در دوره‌های مختلف شرکت کنید و مرحله به مرحله، مهارت خود را افزایش دهید. در صورتی که یک زبان برنامه‌نویسی را یاد گرفتید، یادگیری زبان‌های بعدی نیز آسان‌تر خواهد بود.
بیان تاریخچه زبان‌های برنامه‌نویسی
زبان‌های برنامه‌نویسی، در گذشته بسیار سخت و مشکل بودند و کار کردن با آنها نیز بسیار مشکل بود و اما روند تکامل آنها نیز بسیار سریع بود. برای دریافت جزئیات بیشتر، همچنان با ما همراه باشید.
منشا اولین زبان برنامه‌نویسی به سال 1843 بازمی‌گردد، زمانی که Ada Lovelace (آدا لاولیس) اولین الگوریتم را برای یک ماشین محاسبانی اولیه ارائه داد. با اینکه در آن زمان هنوز کامپیوتر اختراع نشده بود، اما از الگوریتم خانم لاولیس استفاده شد و در سالهای بعد نیز، الگوریتم ایشان پایه و اساس همه زبان‌های برنامه‌نویسی را تشکیل داد.
پرتره‌ای از آدا لاولیس، ارائه دهنده اولین الگوریتم ماشین
- بین سالهای 1944 تا 1945، تولد پلن‌کلکولوس
تاریخ ذکر شده در بالا، زمان تولد اولین زبان برنامه‌نویسی جهان با عنوان پلن‌کلکولوس (Plankalkül) توسط مهندس آلمانی کنراد تسوزه (Konrad Zuse) را بیان می‌کند. این زبان، اساسا یک برنامه حسابداری بود که قطعه کدهایی را ذخیره می‌کرد که می‌توان برای فراخوانی عملیات با تکرار بالا از آنها استفاده کرد.
- سال 1949، تولد زبان اسمبلی
زبان اسمبلی یا زبان نزدیک به ماشین، شامل دستورالعمل‌های خاص برای ارائه دستورات به کامپیوتر بود و با ایجاد آن تحولی در دانش برنامه‌نویسی ایجاد شد.
- سال 1957، ساخت FORTRAN
با این که در فاصله زمانی میان سالهای 1949 تا 57 زبان‌های دیگر ارائه شد، اما زبان برنامه‌نویسی FORTRAN به منزله یک تغییر و تحول بود و تا به امروز نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این زبان برای انجام محاسبات ریاضی و آماری سطح بالا ایجاد شد.
- سال 1959، ساخت COBOL
این زبان، مدیریت کننده عملکرد بسیاری از پردازنده‌های اعتباری، دستگاه‌های خودپرداز، تماس‌های تلفنی و بسیاری از موارد دیگر است و تا به امروز نیز برای بانکداری و در سیستم‌های بازی‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
زبان COBOL و اهمیت آن
قبل از پرداختن به ادامه مقاله باید اشاره کرد که زبان‌های گفته شده به دلیل نزدیک بودن به زبان ماشین و قدرت پردازش بالا است که هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پس از آن میان سالهای 1964 تا 1970 زبان‌های BASIC و PASCAL که از محصولات شرکت مایکروسافت بودند ایجاد شدند. اما زمان عرضه یکی از بهترن زبان‌های برنامه‌نویسی در سال 1972 بود.
- سال 1972، معرفی زبان C
این زبان یکی از قدرتمندترین زبان‌های برنامه‌نویسی حال حاضر است و بسیاری از دیگر زبان‌ها از آن مشتق شده‌اند، زبان‌های معروفی مانند Java، JavaScript، PHP، Python و C# همه از خانواده زبان C هستند.
در همان سال زبان SQL که برای مدیریت پایگاه داده مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز ارائه شد.
با معرفی زبان C زبان‌های دیگری معرفی شدند که هر کدام تاثیر زیادی را در روند پیشرفت برنامه‌نویسی و حتی تکنولوژی داشته‌اند.
- بین سالهای 1995 تا 2000 نیز زبان‌های دیگری مانند JavaScript، PHP و C# معرفی شدند که باعث شد روند ساخت برنامه‌های سیستمی و بازی‌های گرافیکی سرعت بیشتری پیدا کند. چون زبان‌های معرفی شده جدید تحت عنوان زبان‌های گرافیکی نامیده می‌شدند.
انواع زبان‌های برنامه‌نویسی
زبان‌ها به صورت کلی به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شوند که شامل زبان سطح ماشین، زبان سطح اسمبلی و زبان سطح بالا می‌باشند.
- زبان سطح ماشین
زبان سطح ماشین به صورت مستقیم با ماشین (کامپیوتر) ارتباط برقرار می‌کند و درک آن برای انسان دشوار است و فقط با صفر و یک نوشته می‌شود. این زبان‌ها به این دلیل که مستقیما با برنامه ارتباط دارند، زمان اجرا را بسیار کاهش می‌دهند اما خواندن دستورات آنها برای انسان بسیار مشکل است و از برنامه‌هایی برای ترجمه آنها استفاده می‌شود.
- زبان سطح اسمبلی
زبان‌های سطح اسمبلی به زبان‌های سطح متوسط معروف هستند و با وجود اینکه هنوز هم خوانایی بالایی ندارند اما می‌توان عملکردهای مشخصی را از طریق دستورات این زبان‌ها برای ماشین تعریف کرد. زبان PASCAL یک زبان سطح اسمبلی است.
- زبان‌های سطح بالا
زبان‌های سطح بالا نیز از قالب و دستوراتی استفاده می‌کنند که خوانایی بالایی برای کاربر دارند. قالب و یا دستورات در این زبان‌ها کد خوانده می‌شود و به دلیل همین خوانایی بالا، اشکال‌زدایی و حتی نوشتن برنامه زمان کمتری نیاز خواهد داشت. اما به این دلیل که این زبان‌ها به سطح ماشین نزدیک نیستند زمان اجرای آنها بیشتر است.
کامپایلر یا مترجم چیست؟
کدها و دستورات زبان‌های سطح بالا مانند جاوا، پایتون و C++ به دلیل نزدیک بودن به زبان انسان و خوانایی بالا، درک آنها برای ماشین امکان‌پذیر نیست؛ بنابراین کامپیوتر برای تبدیل آنها به یک زبان سطح پایین و خواندن آنها، از کامپایلر و یا مترجم استفاده می‌کند. محیط‌های برنامه‌نویسی معمولا همچین شرایطی را ایجاد می‌کنند و زبان‌های سطح بالا را به سیستمی تبدیل می‌کنند.
نکته پایانی
تفاوتی نمی‌کند که به زبان‌های برنامه‌نوسی وب مانند PHP، JavaScript، HTML یا سایر موارد دیگر علاقه داشته باشید یا اینکه به دنبال ساخت برنامه‌های سیستمی و بازی با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی مانند C++ و جاوا باشید؛ یا اینکه به دنبال فراگیری زبان اندروید و ساخت اپلیکیشن‌های اندرویدی هستید؛ نکته مهم این است که باید بدانید برنامه‌نویسی مهارت است و هر چه بیشتر کار کنید مهارت‌های شما نیز افزایش خواهد یافت.
شاخه‌ها، نرم‌افزارها و رشته‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید به عنوان برنامه‌نویس در آنها مشغول شوید، اما نیاز همه آنها صبر و تلاش بیشتر برای یادگیری مفاهیم است.
البته برای مواردی مانند زبان‌های برنامه‌نویسی صنعت وب که به صورت مرتب در حال پوست‌اندازی هستند، مطالعه مداوم نیز یکی از شرایط مهم یادگیری و غلبه بر رقبا کاری است.
2 دیدگاه روشن برنامه‌نویسی چیست و چگونه برنامه‌نویس شویم؟
سلام
خیلی خوب بود ممنون
من کد ها زود یادم میره همش باید از اینترنت دوباره پیداشون کنم همه همینجورن؟
بله کمال جان
این کاملا عادی هست، در برنامه نویسی روش حل مسئله مهم هست.