رتبه گرفتن در گوگل، به پنج عامل مهم فنی بستگی دارد که یکی از آنها سرعت لودینگ است. اینکه چقدر طول می‌کشد صفحه‌ی شما برای کاربر لود شود، جزو عوامل فنی تعیین‌کننده‌ای است که می‌تواند شما را به رتبه یک گوگل برساند.
حالا چگونه می‌توان تا حد امکان زمان لودینگ صفحه را کاهش داد؟ تکنیک‌های موثر زیادی در این زمینه وجود دارند که یکی از آنها استفاده از کشینگ است. در ادامه این تکنیک را معرفی می‌کنیم و نحوه کارکرد، مزایا و نکات مهم مربوط به آن را توضیح می‌دهیم.
کشینگ چیست؟
کشینگ (Caching) یعنی ذخیره‌ی موقت نسخه‌ای از داده‌ها برای استفاده در آینده. برای مثال فرض کنید در صفحه‌ی اصلی سایت‌تان یک بنر دارید که هر بار کاربر وارد سایت می‌شود نمایش داده می‌شود. در حالت عادی این بنر باید هر بار از سرور اصلی دریافت شود، اما با کشینگ، یک نسخه ثابت از آن در دستگاه کاربر یا در یک فضای واسطه ذخیره می‌شود تا در بازدیدهای بعدی بسیار سریع‌تر بارگذاری شود.
این نسخه موقت در محیطی به نام “کش” ذخیره می‌شود و هنگام درخواست مجدد همان داده، سیستم ابتدا کش را بررسی میکند. اگر داده موجود باشد، بدون ارتباط دوباره با سرور اصلی قدم بعدی انجام می‌شود.
هنگام بررسی کش دو نتیجه ممکن است رخ دهد:
- Cache Hit → داده پیدا می‌شود و بلافاصله نمایش داده می‌شود.
- Cache Miss → داده وجود ندارد یا منقضی شده و باید از منبع اصلی دریافت شود.
کشینگ درخواست‌های مستقیم به سرور اصلی را کاهش می‌دهد و همین موضوع سرعت بارگذاری را تا حد امکان بالا می‌برد.
کشینگ چگونه کار میکند؟
کشینگ در چهار مرحله انجام می‌شود:
۱. ارسال اولین درخواست
کاربر برای اولین بار وارد سایت می‌شود. درخواست او مستقیماً به سرور اصلی می‌رسد و سرور باید تمام داده‌ها را از صفر پردازش کرده و خروجی را برگرداند.
۲. ذخیره‌سازی پاسخ در کش
هنگامی که سرور پاسخ را ارسال میکند، مرورگر یا سیستم میانی نسخه‌ای از آن را در کش قرار می‌دهد. در این مرحله مقدار TTL (Time-to-Live) تعیین می‌شود. یعنی مدت زمانی که این نسخه موقت معتبر می‌ماند و می‌تواند بدون چک کردن مجدد سرور نمایش داده شود. برای مثال اگر TTL را ۲۴ ساعت تنظیم کنید، داده تا یک روز آینده از کش لود می‌شود و نیازی به درخواست دوباره از سرور نیست.
۳. درخواست‌های بعدی
حالا دیگر هر موقع کاربر آن سایت را باز کند، سیستم قبل از ارسال درخواست به سرور، اول کش را بررسی میکند. اگر نسخه معتبر وجود داشته باشد، همان لحظه به کاربر نمایش داده می‌شود و فرایند لود صفحه بسیار سریع انجام می‌شود.
۴. اعتبارسنجی داده
برای جلوگیری از نمایش نسخه‌های قدیمی، از مکانیزم‌هایی مثل ETag و Last-Modified استفاده می‌شود.
- ETag یک کد منحصر‌به‌فرد به هر فایل می‌دهد و مرورگر از سرور می‌پرسد آیا این کد هنوز معتبر است یا خیر.
- Last-Modified تاریخ آخرین ویرایش فایل را نشان می‌دهد و مرورگر بر اساس آن تشخیص می‌دهد که باید نسخه جدید دریافت شود یا همان نسخه کش‌شده را نمایش دهد.
انواع کشینگ را بشناسید!
برای این که بتوانید از کشینگ به‌درستی استفاده کنید لازم است با انواع آن آشنا باشید:
۱. کش سمت کاربر (Client-Side Caching)
کش سمت کاربر که به آن کش مرورگر هم گفته می‌شود، رایج‌ترین نوع کش است. در این کش، فایل‌های استاتیک مانند تصویر، CSS، JavaScript، فونت و… داخل دستگاه کاربر ذخیره می‌شود. نکته مهم این است که کش مرورگر بیشترین تأثیر را در افزایش سرعت بارگذاری صفحات دارد.
در ادامه با ویژگی‌های بیشتری از این کش آشنا می‌شوید:
- کنترل‌پذیری از طریق هدرهای HTTP
- مناسب برای فایل‌های ثابت و کمتر تغییرپذیر
- کاهش چشمگیر درخواست‌ها به سرور
۲. کش سمت سرور (Server-Side Caching)
کش سمت سرور نوع دوم کش است که همان‌طور که از نامش مشخص است در سمت سرور یا سیستم‌های واسطه انجام می‌شود و به‌صورت متمرکز داده‌ها را برای چندین کاربر ذخیره میکند.
کش سمت سرور به خودی خود چهار نوع دارد:
۱. کش CDN
شبکه‌های توزیع محتوا (CDN) مانند Cloudflare یا ArvanCloud داده‌ها را روی سرورهای پخش‌شده در نقاط جغرافیایی مختلف نگه می‌دارند. کاربران نسخه نزدیک‌تر به خود را دریافت می‌کنند. همین فاصله کم، سرعت را به‌شدت بالا می‌برد.
۲. کش کامل صفحه (Full Page Cache)
نسخه‌ای از صفحه کامل، آماده نمایش، ذخیره می‌شود. مناسب وب‌سایت‌هایی که صفحات آنها معمولاً ثابت یا نیمه‌ثابت‌اند.
۳. کش اشیاء (Object Cache)
برای ذخیره:
- نتایج کوئری‌های سنگین
- داده‌های پردازشی
- خروجی API
استفاده می‌شود.
۴. کش تکه‌ای (Fragment Cache)
بخشی از صفحه مثل هدر یا سایدبار در کش قرار می‌گیرد.
۳. کش خصوصی و عمومی
آخرین نوع کش، کش خصوصی و عمومی است:
- کش خصوصی (Private Cache)
فقط برای یک کاربر کاربرد دارد (مثل کش مرورگر).
- کش عمومی (Public Cache)
مخاطبان متعدد می‌توانند از نسخه واحد استفاده کنند (مثل CDN و پروکسی‌سرورها).
مزایا و معایب کشینگ چیست؟
کشینگ یکی از راهکارهای اصلی بهینه‌سازی سایت است که در صورتی استفاده از آن از مزایا و البته معایبی بهره‌مند می‌شوید:
|
مزایا ✅ |
معایب ❌ |
|
افزایش سرعت بارگذاری صفحات |
احتمال نمایش محتوای قدیمی پس از بروزرسانی سایت |
|
بهبود تجربه کاربری و رضایت کاربران |
پیچیدگی مدیریت TTL و هدرها |
|
کاهش بار سرور و صرفه‌جویی در پهنای باند |
هزینه زیرساخت در مقیاس بزرگ (مثلاً CDN حرفه‌ای) |
|
افزایش دسترس‌پذیری محتوا در صورت قطعی موقت سرور |
محدودیت در کش کردن محتوای پویا و صفحات شخصی‌سازی شده |
|
بهبود سئو و افزایش نرخ تبدیل |
– |
استراتژی‌های مهم پیاده‌سازی کشینگ را بشناسید!
برای پیاده‌سازی کشینگ اصولی، پنج استراتژی مهم در اختیار دارید:
۱. TTL طولانی برای فایل‌های ثابت
دقت کنید که برای فایل‌هایی مثل لوگو، تصویر پس‌زمینه، فونت و فایل‌های JS/CSS کم‌تغییر، TTL طولانی تنظیم کنید. این فایل‌ها ماه‌ها تغییر نمی‌کنند، بنابراین می‌توانید آنها را بین ۳۰ روز تا چند ماه کش کنید.
۲. پرهیز از کش کردن محتوای حساس یا پویا
دومین نکته این است که صفحات زیر نباید طولانی کش شوند یا حتی بهتر است اصلاً کش نشوند:
- داشبورد کاربر
- سبد خرید
- صفحه پرداخت
- اطلاعات خصوصی یا لحظه‌ای
۳. استفاده از ETag و Last-Modified
برای اینکه محتوای منقضی‌شده به کاربر نمایش داده نشود، حتماً از ETag و Last-Modified استفاده کنید.
۴. استفاده از کش چندلایه
کش چندلایه را می‌توان استراتژی طلایی در کشینگ دانست. یعنی سایت شما به‌جای تکیه بر یک لایه، از چند لایه کش به‌صورت هم‌زمان استفاده کند:
- Browser Cache برای فایل‌های ثابت
- CDN Cache برای تحویل سریع محتوا از نزدیک‌ترین سرور
- Object Cache برای کاهش فشار روی دیتابیس و ذخیره نتایج کوئری‌ها
۵. استفاده از ابزارهای تخصصی
استراتژی آخر، استفاده از ابزارهای تخصصی است که فرایند کشینگ را هوشمند می‌کنند. این ابزارها می‌توانند روی کاهش بار دیتابیس و مدیریت حرفه‌ای کش تاثیر مستقیم داشته باشند. برای مثال:
- Redis: برای Object Cache و ذخیره نتایج کوئری‌های سنگین
- Cloudflare: برای کش شبکه‌ای، افزایش سرعت جهانی و مدیریت هوشمند TTL
- LiteSpeed Cache: بهترین انتخاب برای سایت‌های وردپرسی با قابلیت کش کامل صفحه، کش تصاویر و تنظیمات دقیق هدرها
چگونه مدت اعتبار مناسب (TTL) برای کش سایت‌مان انتخاب کنیم؟
انتخاب TTL مناسب یکی از مهم‌ترین تصمیم‌هایی است که هنگام استفاده از کشینگ باید بگیرید. TTL تعیین میکند هر داده تا چه مدت بدون نیاز به بررسی دوباره از کش سرو شود.
برای انتخاب TTL مناسب، ابتدا نوع محتوای صفحه را مشخص کنید. اگر فایل‌تان ثابت است مثل لوگو یا فایل‌های CSS و JS، این موارد را معمولاً ماه‌ها تغییر نمی‌دهید، پس برایشان TTL طولانی (۳۰ روز تا حتی ۱ سال) تنظیم کنید.
ولی برای بخش‌هایی مثل وضعیت موجودی، محتوای بلاگ‌های تازه‌منتشرشده، بنرهای جشنواره‌ای یا صفحه سبد خرید، TTL باید بسیار کوتاه باشد (چند دقیقه تا نهایتاً چند ساعت). اگر محتوایی در لحظه تغییر میکند، مثل تعداد کالاهای داخل سبد، اصلاً نباید کش شود.
کاربردهای کشینگ در وب‌سایت‌های روز دنیا
در پروژه‌های امروزی، کشینگ تقریباً در همه‌جا نقش دارد:
- در سایت‌های فروشگاهی
کش اشیاء برای ذخیره نتایج کوئری‌های سنگین به کار می‌رود. مثلاً دسته‌بندی محصولات با فیلترهای متعدد.
- در وب‌سایت‌های خبری
تمام صفحات خبری در CDN کش می‌شوند تا ترافیک سنگین را تحمل کنند.
- در اپلیکیشن‌ها
پاسخ API ها برای چند ثانیه ذخیره می‌شود تا بار سرور کاهش یابد.
- در مرورگر کاربر
فایل‌های استاتیک یک‌بار دانلود و دفعات بعد از حافظه دستگاه خوانده می‌شوند.
جمع‌بندی
کشینگ تکنیکی موثر برای بهبود سئو و دریافت رتبه بهتر در گوگل است، زیرا استفاده از این روش سرعت لودینگ سایت‌تان را بالاتر می‌برد و تجربه کاربری یا همان UX را بهبود می‌دهد.
اما برای اینکه بتوانید از کشینگ نهایت استفاده را ببرید این نکته مهم را دقت کنید که باید استراتژی کش، مدت اعتبار مناسب (TTL)، و نوع محتوای قابل کش را صحیح انتخاب کنید. در غیر این صورت ممکن است نسخه‌های قدیمی محتوا به کاربران نمایش داده شود و نتیجه برعکس شود.
سؤالات متداول (FAQ)
کشینگ دقیقاً چه چیزی را ذخیره میکند؟
بسته به نوع، می‌تواند فایل‌های استاتیک، صفحات وب، داده‌های دیتابیس یا حتی نتایج پردازشی را ذخیره کند.
آیا کشینگ برای سئو مفید است؟
بله. سرعت یکی از فاکتورهای مهم رتبه‌بندی گوگل است و کشینگ سرعت را افزایش می‌دهد.
آیا کشینگ می‌تواند مشکل ایجاد کند؟
بله. مشکل رایج، نمایش نسخه قدیمی صفحه پس از بروزرسانی است که راه‌حل آن پاکسازی کش می‌باشد.
بهترین ابزار کش وردپرس چیست؟
WP Rocket، LiteSpeed Cache و W3 Total Cache انتخاب‌های استاندارد هستند.
آیا کش CDN ضروری است؟
برای سایت‌های سنگین بسیار نیاز است.
