برای راه‌اندازی یک سرور ابری درجه یک، یکی از اولین تصمیم‌هایی که باید بگیرید، انتخاب سیستم‌عامل است. انتخاب برای خیلی از ماها بین لینوکس و ویندوز است، اما با کمی تحقیق بیشتر متوجه می‌شویم که چقدر گزینه‌های بیشتری وجود دارد؛ از توزیع‌های مختلف لینوکس مثل Ubuntu، Debian یا AlmaLinux گرفته تا سیستم‌عامل‌هایی مثل FreeBSD و حتی نسخه‌های جدید ویندوز سرور.
چرا انتخاب سیستم‌عامل اهمیت دارد؟
شاید فکر کنید که در نهایت همه چیز روی کلاود است و سرویس‌دهنده مثل AWS یا Azure مسئول مدیریت زیرساخت است. اما انتخاب درست سیستم‌عامل می‌تواند تفاوت بین یک زیرساخت پایدار و امن با یک کابوس پر از باگ و قطعی باشد.
سیستم‌عامل سرور پایه‌ی همه‌چیز است: از مدیریت منابع گرفته تا اجرای اپلیکیشن‌ها، پردازش درخواست‌ها، هماهنگی با دیتابیس و امنیت. پس اگر انتخابتان اشتباه باشد، مشکلات هم فنی و هم مالی خواهند بود.
چه نوع سروری دارید؟ نوع سرور در انتخاب سیستم‌عامل بسیار موثر است!
پیش از هر چیز باید بدانید نوع سروری که می‌خواهید راه‌اندازی کنید چیست. هر نوع سرور، نیازهای خاص خودش را دارد:
| نوع سرور | کاربرد اصلی | سیستم‌عامل‌های پیشنهادی |
| وب‌سرور | میزبانی سایت و صفحات وب | Ubuntu Server، Nginx روی Debian |
| سرور دیتابیس | مدیریت داده و ارتباط با کلاینت‌ها | Debian، RHEL، Oracle Linux |
| سرور فایل | اشتراک‌گذاری فایل در شبکه | Windows Server، Samba روی لینوکس |
| سرور ایمیل | مدیریت ارسال و دریافت ایمیل | Postfix روی Debian یا Ubuntu، Exchange Server |
| سرور بازی | میزبانی بازی‌های آنلاین | Ubuntu Server، Windows برای برخی بازی‌ها |
| سرور اپلیکیشن | اجرای اپلیکیشن‌های سازمانی و وب‌اپ‌ها | Tomcat روی Ubuntu، JBoss روی RHEL |
انتخاب بین دو غول: لینوکس یا ویندوز؟
اکثر افراد هنگام انتخاب بین لینوکس و ویندوز، فقط به رابط کاربری یا آشنایی قبلی‌شان فکر می‌کنند. ولی شما باید حرفه‌ای‌تر فکر کنید:
| معیار | لینوکس (Ubuntu, Debian, RHEL و …) | ویندوز سرور ۲۰۲۵ |
| هزینه | رایگان (پشتیبانی پولی در صورت نیاز) | لایسنس‌دار، ۱۵-۲۵٪ هزینه بیشتر نسبت به لینوکس |
| امنیت | جامعه متن‌باز، وصله‌های سریع | به‌روزرسانی‌های منظم اما هدف حملات بیشتر |
| پایداری و کارایی | مصرف منابع پایین، مناسب برای ترافیک بالا | سربار بیشتر، عملکرد پایدار اما سنگین‌تر |
| رابط کاربری | CLI محور، نیاز به تجربه‌ی ترمینال | GUI کامل و کاربرپسند |
| سازگاری با کلاود | فوق‌العاده سازگار با AWS، Azure، GCP | سازگاری بالا در Azure، محدودتر در GCP |
| پشتیبانی نرم‌افزاری | PHP، Python، Node.js، MySQL و… | ASP.NET، SQL Server، Exchange و… |
محبوب‌ترین گزینه‌ها برای ۲۰۲۵؛ چه گزینه‌هایی در صدر هستند؟
بر اساس آمار صنعت لینوکس با سهم ۸۰٪ بازار سرورهای ابری در صدر جدول ایستاده است. بین توزیع‌های لینوکس، این چند مورد بیشترین استفاده را دارند:
1. Ubuntu Server
اگر به‌تازگی وارد دنیای سرورها و زیرساخت ابری شده‌اید یا اگر تیم DevOps دارید و دنبال راه‌اندازی سریع و بدون دردسر هستید، Ubuntu Server را امتحان کنید. این توزیع بر پایه Debian ساخته شده ولی رابط کاربری آن ساده‌تر، نصب آن سریع‌تر و اکوسیستم ابزارهایش بسیار گسترده‌تر است.
- پشتیبانی بلندمدت (LTS)
- بهترین گزینه برای تازه‌کارها و تیم‌های DevOps
- اکوسیستم غنی ابزارها و بسته‌ها
2. Debian
اگر نیاز شما ثبات، پایداری و عملکرد بی‌وقفه است، Debian یکی از قابل‌اعتمادترین توزیع‌های لینوکس برای سرورها است. جالب است بدانید که بسیاری از دیتاسنترها و سرورهای مهم دنیا بر پایه‌ی Debian کار می‌کنند چون می‌دانند این سیستم‌عامل پایدار و ایمن است.
- پایدارترین توزیع برای سرورهای مهم
- بروزرسانی کمتر، ولی با ثبات بیشتر
- انتخاب محبوب برای دیتاسنترها
3. AlmaLinux / Rocky Linux
بعد از پایان پشتیبانی رسمی از CentOS توسط Red Hat، بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها با خلأ بزرگی روبرو شدند. اینجا بود که دو توزیع AlmaLinux و Rocky Linux به‌عنوان جایگزین‌های صد در صد سازگار با RHEL (Red Hat Enterprise Linux) وارد میدان شدند و خیلی زود اعتماد کاربران حرفه‌ای را به‌دست آوردند.
- جایگزین عالی برای CentOS
- سازگاری کامل با RHEL (Red Hat Enterprise Linux)
- مناسب برای شرکت‌ها و سازمان‌ها
4. Windows Server 2025
برای یک سری پروژه‌ها، مخصوصاً در سازمان‌هایی که زیرساخت‌شان بر پایه‌ی محصولات مایکروسافت بنا شده، Windows Server 2025 تنها گزینه موجود است. اگر شما اپلیکیشن‌هایی بر پایه‌ی ASP.NET دارید، از SQL Server استفاده می‌کنید یا Exchange و Active Directory در ساختار شرکت‌تان فعال است، دیگر نباید دنبال جایگزین باشید.
- رابط گرافیکی قوی، مناسب تیم‌هایی با دانش محدود CLI
5. FreeBSD / Unix
اگر به دنبال پرفورمنس بالا و ایمنی هستید، شاید بهتر باشد از دنیای لینوکس فاصله بگیرید و نگاهی به FreeBSD یا دیگر نسخه‌های Unix بیندازید. این سیستم‌عامل‌ها بیشتر توسط متخصصان و شرکت‌هایی استفاده می‌شوند که نیاز به عملکرد در سطح بالا و محیطی به‌شدت قابل اعتماد دارند.
- سطح بالا از پایداری و امنیت
- مناسب برای وب‌سرورهایی با نیاز به عملکرد فوق‌العاده
AlmaLinux یا Rocky برای زیرساخت‌های سازمانی
برای سازمان‌ها، چیزی که اهمیت دارد امنیت و پشتیبانی بلندمدت است. اگر نمی‌خواهید پول زیادی برای لایسنس RHEL بدهید، این دو توزیع بهترین جایگزین هستند: AlmaLinux یا Rocky
- رایگان ولی بسیار قدرتمند
- پشتیبانی از ابزارهای انترپرایز
- آپدیت‌های منظم امنیتی
و اما ویندوز سرور؛ بهترین نه، ولی گاهی واجب
ویندوز سرور همیشه انتخاب خوبی نیست، اما اگر شما:
- اپلیکیشن‌های خود را با .NET توسعه داده‌اید
- از SQL Server یا Exchange استفاده می‌کنید
- یا به رابط گرافیکی نیاز دارید
آن‌وقت ویندوز سرور ۲۰۲۵ تنها گزینه منطقی است. البته به شرط آن‌که هزینه‌های لایسنس برایتان قابل‌تحمل باشد.
نتیجه‌گیری نهایی: چطور بهترین انتخاب را داشته باشیم؟
هیچ سیستم‌عاملی قرار نیست “برای همه” بهترین باشد. پس اول از همه مشخص کنید که سرور شما قرار است چه کاری انجام دهد، چه محدودیت‌هایی دارید و تیم شما چه میزان تجربه دارد. آیا به امنیت بالا نیاز دارید؟ بهینه‌سازی برای وب‌اپلیکیشن؟ سازگاری با نرم‌افزارهای مایکروسافت؟ با در نظر گرفتن این معیارها، می‌توانید بهترین سیستم‌عامل را برای نیاز خاص خود انتخاب کنید.
- به طور کلی در سال ۲۰۲۵، اگر بخواهید بر پایه‌ی آمار، جامعه‌ی متن‌باز و هزینه‌ی پایین حرکت کنید، انتخاب لینوکس توصیه می‌شود.
سوالات متداول (FAQ)
۱. برای شروع یادگیری و تست سرور ابری، کدام سیستم‌عامل را نصب کنیم؟
Ubuntu Server بهترین گزینه برای شروع است؛ نصب ساده، منابع آموزشی فراوان و جامعه فعال دارد.
۲. آیا ویندوز سرور برای استفاده در کلاود به‌صرفه است؟
نه همیشه. هزینه لایسنس و نگهداری ویندوز سرور بالاست. اگر به نرم‌افزارهای مایکروسافت وابسته نیستید، لینوکس مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
۳. آیا توزیع‌های رایگان مثل AlmaLinux واقعاً قابل اعتمادند؟
بله، کاملاً. AlmaLinux و Rocky Linux هر دو بر پایه RHEL ساخته شده‌اند و برای محیط‌های سازمانی طراحی شده‌اند؛ پایدار، امن و بدون هزینه لایسنس.
